Titus Brandsma
Opening
Toespraak van Kees Waaijman
“Onthuld zal worden
wat nu nog verborgen is,
maar niet door mij.
want dat zou ongepast zijn,
het is immers niet aan mij
de sluier weg te nemen die nu nog hangt
over het gelaat van Titus Brandsma.
Maar, wat belangrijker is,
het kán ook niet onthuld worden,
door niemand,
want een kunstwerk onthult zichzelf,
het spreek voor zich.
Wat ik wel kan doen, is
er omheen cirkelen,
de omgeving aftasten,
om tenslotte uit te komen bij Titus Brandsma zelf,
zoals een bij om een bloem
heen cirkelt, om tenslotte neer te strijken
op de kelk met zoete honing.
Een bloem, hiermee is het woord gevallen
dat de omgeving van de plaquette trefzeker oproept:
de tuin, de hof, de Titushof
in het hart van Nijmegen.
De plaquette zal zijn als een bloem
in de Titushof.
Velen zullen er honing uit puren.
Het is een bloem van steen,
Belgisch hardsteen, tachtig bij tachtig,
honderd tachtig kilo zwaar
toen de steen zich toevertrouwde
aan de handen van zijn maker,
maar nu, ruim een jaar later
zestig kilo lichter,
toevertrouwd aan het licht
en de ogen van mensen.
Hier is een eerste steen gelegd.
Vele stenen zullen hopelijk volgen:
de stenen van de straat, die naar het Memoriaal leidt,
de twee wachters aan het Keizer Karel Plein,
die een uitnodigend gebaar zijn
om binnen te komen: ‘Kom verder en zie:
iemand die ijverde voor de vrede,
een Vredesapostel,
Titus Brandsma.
En dat is dan ook de titel die de plaquette siert:
De Vredesapostel.
De maker van de stenen bloem
is Jos Mertens,
cultuur-
meubelmaker en beeldhouwer,
zelf gebeeldhouwd in het jaar 1955.
“Voor mij is beeldhouwen” zegt hij zelf,
“een mysterieus proces.
Je geeft vorm door weg te halen.
Wat het uiteindelijk wordt zit al in de steen.
Je hoeft alleen het overtollige weg te halen.
Door het ‘niet zijn’ van de brokstukken en het gruis
ontstaat het “zijn” van het beeld.”
Dit is echt Titus Brandsma:
door weghalen van het overtollige
komt het wezen aan het licht:
de honing van de bloem
Die IS
Die ONVOORWAARDELIJK IS
Die veelzijdig is.
Die in vele vormen is,
die zich in alles ontvouwt
als de bladen van een bloemkelk,
als een lotusbloem.
Die geen oorlog wil, voor geen geld,
maar vrede.
Dames en heren,
De beeldhouwer van de stenen bloem
is tijdens het beeldhouwen
Titus Brandsma gaan zien’
-
‘als een man met een gouden hart,
die straalde als een bloem,
en daarmee in onze dagen
nog steeds mensen inspireert,
een man die mensen en tradities
bij elkaar kan brengen:
Een Vredesapostel’.
Zo zal Titus voortaan te zien zijn
in het hart van Nijmegen.”
Zo was de geweldige toespraak van Kees Waaijman
